Competënzes
La Defenüda zivica se dá da fá por la sconanza di dërc y di interesc dles zitadines y di zitadins tl’aministraziun publica. Por ademplí chësta inciaria, laorera te na manira lëdia y independënta.
Aministraziun dla Provinzia
La Defenüda zivica ejaminëia les lamentanzes, che reverda l’aministraziun provinziala y pó controlé les ativités de düc i ofizi y i sorvisc dl’aministraziun provinziala. Lapró alda ince i ënc publics inciariá dala Provinzia sciöche por ejëmpl l'Istitut por le frabiché abitatif IFA.
La Defenüda zivica é ince responsabla por l'ejaminaziun de lamentanzes, la consulënza y la intermediaziun de chestiuns, che reverda la sanité y la sconanza dl ambiënt.
Aministraziun dl’aziënda sanitara
La Defenüda zivica ejaminëia les lamentanzes di paziënc che n'é nia contënc cun i sorvisc dl setur dla sanité publica y i informëia sön sü dërc y dovëis.
Aministraziun comunala
La defensuria popolara surantol te düc i comuns dla Provinzia ince la funziun dla defensuria popolara dl comun y pó, söla basa de convenziuns, controlé l'ativité aministrativa di comuns.
Aministraziun dl Stat
La Defenüda zivica á ince l'inciaria - cina ch'al ne vëgn nia nominé le defensur statal - da ejaminé l'ativité dl’aministraziun statala te Südtirol, sciöche por ejëmpl l'ativité dl Istitut nazional por la providënza soziala NISF/INPS y l'Istitut nazional por la providënza di dependënc dl'aministraziun publica ex INPDAP. Stlütes fora é la defenüda, la segurëza publica y la iustizia.
La prozedöra d'ejaminaziun de chestiuns y les consulënzes da pert dla Defenüda zivica vëgn ma inviades ia, sc'ares toma te süa competënza. Te caji de dübe podëise tres nes cherdé sö. Por d'atri problems ciarunse da ves dé dant l'ofize competënt.
Chestiuns generales di zitadins
Tles chestiuns generales di zitadins é la sconanza y la promoziun di dërc y di interesc di zitadins tl'aministraziun publica nosc pröm travert. Te chësc ciamp d'ativité pitunse chisc sorvisc:
- i tolun sö y i ejaminun les lamentanzes y i dun les informaziuns sön i resultac dl'ejaminaziun
- i mostrun sö i problems di caji singui y i ciarun da ciafé les dërtes soluziuns
- I dun les informaziuns sön i dërc y i dovëis di zitadins.
Por ester bugn da ademplí indortöra les funziuns suradites, ti surandá la defensuria popolara compic spezifics a porsones espertes. Chësc vel dantadöt por chestiuns che reverda la jënt atempada, le setur ambiental, porsones andicapades y les chestiuns di imigrá.
Domandes di paziënc
Tles chestiuns di paziënc nes tolunse dant da sconé i dërc y i interesc dles zitadines y di zitadins che anüza les prestaziuns dl sorvisc sanitar te Südtirol. Tl ciamp dla sanité pitunse chisc sorvisc:
- i tolun sö y i ejaminun les lamentanzes y i dun les informaziuns sön i resultac dl'ejaminaziun
- i mostrun sö i problems ti caji singui y i ciarun da ciafé les dërtes soluziuns
- I dun les informaziuns sön i dërc y i dovëis di zitadins.
Por le tratamënt dles chestiuns di paziënc él bele da deplü agn incà gnü inciarié na esperta por les chestiuns di paziënc. Dlungia les ores d'udiënza ti ofizi a Balsan, tëgnera la responsabla ores d'udiënza ince ti ospedai de Balsan, Maran, Porsenú y Bornech.
L'ofize de intermediaziun tles chestiuns de responsabilité zivila di doturs sará n sorvisc implü por sconé i paziënc.
Le tribunal é n’istituziun independënta dl Stat y porchël ne pó la Defenüda zivica nia ejaminé les dezijiuns iudiziares.
Tles chestiuns dl dërt privat (dërt de familia, de vijinanza, d'arpejun, d'afit, dl laur, de retüda dl dann, de proteziun di consumadus, d'interpretaziun di contrac, y i.i.) ne podunse nia ves ester d'aiüt.
Firmes privates sciöche por ejëmpl les banches, les assiguraziuns n'é nia sotmetüdes al control dla Defenüda zivica.
La Defenüda zivica n’é gnanca competënta por les chestiuns penales.
Nos ne sun nia n "avocat publich" y i ne podun nia rapresenté n retlamadú. Sc'i ëis val’ dübe, podëise nes cherdé sö y i ves ortiun al ofize competënt.
Por dötes les zitadines y düc i zitadins
Vignun pó s'adressé a nos por chestiuns de nosta competënza, anfat de ci nazionalité ch’al é o olach’al á la residënza. I ne sun nia ma porsones de referimënt por porsones singules o families, mo ince por grups de zitadins, porsones iuridiches, istituziuns soziales, dites, rapresentanc d'ofizi y ënc teritoriai.
Scemplité
Por tó sö contat cun nos, n’ól nia ester formalités massa complicades. I podëis porté dant ostes ghiranzes a usc, por scrit, por fax o por e-mail. I ves lasciun sambëgn alsavëi i resultac dla ejaminaziun.
Resservatëza
Ostes domandes, lamentanzes y üsc dübi vëgn ejaminá cun resservatëza, sc'i n'orëis nia instësc tó sö contat cun l'autorité competënta. La defensuria popolara y sües colaboradësses mëss se tigní al socrët d'ofize.
Ogetivité, degöna rapresentanza dles perts
Ince sce nosta priorité é da se dé jö cun i problems dles porsones che nes contatëia y cun les lamentanzes di zitadins, mëss la Defenüda zivica ester obietiva y ara ne pó nia rapresenté na pert dan les autorités o scrí impede ara le documënt ofizial.
Dërt da ti ciaré ai documënc
La defensuria popolara á le dërt da ti ciaré ai documënc y da ciafé dai ofizi les informaziuns ch’ara adora.
Ara á ince la poscibilité da ti dé l'inciaria a zacai por ciafé n arat.
Adoré düc i mesi legai a desposiziun
L'inciaria dla defensuria popolara ne sostituësc degun meso legal (apel, recurs, lamentanza, obieziun) cuntra na dezijiun aministrativa y ne lascia gnanca tomé na prozedöra o n termo.
Le dovëi di ofizi da dé inant informaziuns
Domandes eventuales che á da nen fá cun l'andamënt dla prozedöra o la situaziun legala, mëss naota gní menades ai ofizi competënc, che é obliá da dé inant les informaziuns. Implü pói ves dé informaziuns sön l'andamënt dla pratica aministrativa y les poscibilités che osta domanda vais a bun fin. Sc'i ne sëis nia contënc cun les spligaziuns ciafades o sc'i orëis deplü informaziuns da na pert independënta, sunse ion, tan inant ch’al é de nosta competënza, a osta desposiziun.
I ne podun nia anulé les dezijiuns aministratives
La defensuria popolara pó constaté sce la prozedöra de n ofize é stada dërta y iüsta. Ara ne pó indere nia anulé o mudé les dezijiuns aministratives. Ara pó indere aconsié n ofize da mëte a post na situaziun nia regolara o nia danman.
Consëis al’aministraziun
Pro l'ejaminaziun de na chestiun pó la defensuria popolara ti dé racomanaziuns al organ diretif plü alt de n’autorité aministrativa por ti mostré sö sciöche tó y jí na cossa nia regolara y sciöche la evité tl dagní. Ara n'é nia n'autorité legala. Mo la relaziun d'ativité che la defensuria popolara porta dant vigni ann tl Consëi provinzial y tla Junta provinziala, pó ester n meso indiret efiziënt por sburlé l'aministraziun da mëte a post situaziuns nia regolares o nia danman.
Degügn cosć
Le sorvisc dl defensur popolar provinzial é debann.
Controi d'ofize
Le defensur popolar pó ejaminé ofizialmënter situaziuns che ne pé nia regolares, de chëres ch'al é gnü alsavëi tres i massmedia o da zitadins che n'é nia diretamënter atocá.
